Koffie. Het is het zwarte goud waar de meesten van ons de dag mee beginnen. Maar terwijl je slurpt van je cappuccino of espresso, vraag je je misschien af: wie heeft koffie uitgevonden eigenlijk? Dat is precies waar we vandaag induiken. Zet je favoriete bakkie maar klaar, want dit is een reis door de tijd, vol mysterie, geschiedenis en interessante feitjes.
Wie heeft koffie uitgevonden?
Om meteen maar antwoord te geven: niemand weet het precies. Koffie heeft niet één enkele “uitvinder”. Maar er zijn wel legendarische verhalen die ons een idee geven over de oorsprong van dit geliefde drankje.
De meest bekende legende gaat over Kaldi, een geitenhoeder uit Ethiopië. Het verhaal wil dat Kaldi op een dag merkte dat zijn geiten super energiek werden na het eten van felrode bessen van een struik. Nieuwsgierig proefde Kaldi zelf de bessen en voelde een oppepper. Hij bracht de bessen naar een plaatselijke monnik, die ze eerst afkeurde en in het vuur gooide. Toen de bessen begonnen te roosteren, verspreidde zich een heerlijke geur. De geroosterde bonen werden vervolgens in heet water geweekt, en voilà: de eerste kop koffie was geboren.
Maar dat is slechts één verhaal. Wat we wél zeker weten, is dat koffie zijn oorsprong heeft in Ethiopië en al eeuwenlang een belangrijk deel uitmaakt van hun cultuur. Vanuit daar begon koffie aan zijn wereldreis.
De reis van Ethiopië naar de rest van de wereld
Van Ethiopië naar Jemen
In de 15e eeuw bereikte koffie Jemen, waar het een centrale rol ging spelen in soefi-rituelen. De soefi’s gebruikten koffie om wakker te blijven tijdens hun lange nachten van gebed en meditatie. In Jemen werd de drank bekend als “qahwa”, een woord dat later werd overgenomen in andere talen.
In de stad Mokka, aan de Rode Zee, bloeide de koffiehandel. Ja, daar komt de term “mokkapot” vandaan! Mokka werd dé exporthaven van koffie, waardoor het drankje zich verspreidde naar het Midden-Oosten en verder.
Europa maakt kennis met koffie
Koffie kwam via Turkse handelsroutes in Europa terecht, ergens rond de 16e eeuw. Aanvankelijk werd het met argwaan bekeken. Sommigen noemden het zelfs “de drank van de duivel”. Maar toen paus Clemens VIII het zelf proefde, verklaarde hij dat het zo lekker was dat het zonde zou zijn om het alleen aan niet-christenen over te laten.
Tegen de 17e eeuw waren koffiehuizen een rage in steden als Londen, Parijs en Amsterdam. Deze koffiehuizen werden “penny universities” genoemd omdat je er voor een klein bedrag toegang kreeg tot intellectuele discussies en nieuws. In Amsterdam werden de eerste koffiebonen geplant in de botanische tuinen, wat later leidde tot de Nederlandse koffieplantages in Indonesië.
Hoe wordt koffie tegenwoordig gemaakt?
De reis van koffie eindigt niet bij de geschiedenis. Het proces van koffie maken is vandaag de dag een kunst op zich. Hier is een kort overzicht:
- Kweken van de koffieplant
Koffie groeit in tropische gebieden, de zogenaamde koffie-gordel. Bekende koffielanden zijn Brazilië, Colombia, Ethiopië en Vietnam. - Plukken van de bessen
Alleen de rijpe, rode bessen worden geplukt. Dit gebeurt vaak nog met de hand om de kwaliteit te garanderen. - Bewerken van de bonen
Na het plukken worden de bonen uit de bessen gehaald en gedroogd. Dit kan op verschillende manieren: natuurlijk drogen of wassen. - Roosteren
Het roosteren geeft de koffie zijn smaak en aroma. Licht geroosterd, donker geroosterd, espresso-roast… elk type heeft zijn eigen karakter. - Zetten
Hier komt jouw favoriete apparaat om de hoek kijken: de espressomachine, percolator, French press of filterkoffie. Ook kun je kiezen voor eenvoudige complete systemen zoals Nespresso en Senseo koffiemachines!
Soorten koffiebonen
Niet alle koffie is hetzelfde. Er zijn twee hoofdtypen bonen die wereldwijd worden gebruikt:
- Arabica: Deze boon heeft een zachte, verfijnde smaak en bevat minder cafeïne. Arabica groeit meestal op grotere hoogtes.
- Robusta: Deze boon heeft een sterkere, bittere smaak en bevat meer cafeïne. Robusta groeit op lagere hoogtes en wordt vaak gebruikt in espressomelanges.
Arabica is populairder en wordt gezien als kwalitatief beter, maar Robusta heeft ook zijn fans, vooral vanwege de krachtige kick.
Leuke weetjes over koffie
- De duurste koffie ter wereld
Heb je ooit gehoord van Kopi Luwak? Dit is koffie die wordt gemaakt van bonen die zijn opgegeten en weer uitgepoept door civetkatten. Het klinkt misschien raar, maar het schijnt een unieke smaak te hebben. De prijs? Tot wel €500 per kilo. - Koffie is goed voor je (met mate)
Onderzoeken tonen aan dat koffie rijk is aan antioxidanten en je risico op bepaalde ziekten kan verminderen, zoals Parkinson en type 2 diabetes. Maar overdrijf het niet; te veel cafeïne kan zorgen voor slapeloosheid en stress. - Nederlanders zijn wereldkampioenen koffiedrinken
Nederland staat al jaren in de top drie van grootste koffiedrinkers ter wereld. Gemiddeld drinken we meer dan vier koppen per dag per persoon. Geen wonder dat de koffieautomaat op kantoor zo populair is!
Van geiten tot barista’s: koffie verbindt
Koffie is meer dan alleen een drankje; het is een ritueel, een moment van verbinding, een startpunt van je dag. Van de Ethiopische geitenhoeder Kaldi tot je hippe barista in de stad: koffie blijft mensen inspireren en samenbrengen.
Dus, de volgende keer dat je je favoriete kopje zet, denk dan even terug aan die oude legende en de lange reis die deze magische drank heeft afgelegd. Koffie is niet zomaar uitgevonden. Het is ontdekt, gedeeld en geëvolueerd tot wat we vandaag kennen en liefhebben.
Proost op koffie!
